NGẪM SỰ ĐÃ QUA
Tôi là số ít người miền Bắc thuộc lớp sinh sau cách mạng tháng 8-1945, nay đang lứa U 80 mê chơi cổ vật. Trong kháng chiến chống Pháp anh em tôi ở chiến khu Việt Bắc, Thanh Hóa là vùng đất kiểm soát của ta. Năm 1954 hòa bình lập lại nhà tôi về Hà Nội, tôi được đi học từ 1 đến lớp 9 ở thủ đô. Năm 1964 Mỹ bắt đầu ném bom đánh phá miền Bắc rất ác liệt nên anh em tôi đi theo trường học tiếp lớp 10 để tốt nghiệp cấp III nơi sơ tán ở nông thôn. Sau đó tôi được học tiếp 5 năm đại học cũng ở nơi sơ tán trên vùng núi. Ra trường đi làm ở Hà Nội, đi xây dựng Binh trạm vận chuyển xăng dầu quân đội… nên đã đến sống và công tác ở nhiều vùng đất miền Bắc. Tôi đã chứng kiến những năm đất nước có chiến tranh nên không nhiều ngôi đình làng, chùa, miếu… ở các vùng quê là nơi thờ tự, tâm linh của nhân dân ta ở các làng quê miền Bắc đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Nhiều làng, xã đã dùng những nơi này làm kho, sân phơi thóc, trụ sở Hợp tác xã, Ủy ban, đặt lớp học, nhà trẻ… Khi đó nhiều người đã rất xót xa trước sự hủy hoại các di sản văn hóa lâu đời của dân tộc, nhưng cũng đành lòng vì cuộc chiến của nhân dân ta chống Mỹ để thống nhất đất nước diễn ra quá ác liệt.