Có một loại hình cổ vật tạo tác bằng gỗ chạm sơn son thếp vàng còn tồn tại trong nhiều di tích đình, chùa, đền miếu ở nước ta. Tuy có kích thước nhỏ nhưng là một hiện vật độc lập, được dùng trong các nghi lễ của những dịp đại lễ như cúng Thành hoàng trong đình làng. Đó là những giá văn tế bằng gỗ chạm, sơn son thếp vàng. Gọi là giá văn tế vì đây là nơi đặt bản văn do người chủ tế đọc trong đại khánh tiết trước Thành hoàng của làng.

Chơi cổ vật cần hiểu về Lịch Sử nơi sản sinh ra chúng mới thấy thú vị và đam mê. Lịch sử hình thành nước Việt Nam ngày nayđược các nhà sử học trong, ngoài nước ghi lại qua nhiều đời và tồn tại khách quan không che dấu được.

Tôi là số ít người miền Bắc thuộc lớp sinh sau cách mạng tháng 8-1945, nay đang lứa U 80 mê chơi cổ vật. Trong kháng chiến chống Pháp anh em tôi ở chiến khu Việt Bắc, Thanh Hóa là vùng đất kiểm soát của ta. Năm 1954 hòa bình lập lại nhà tôi về Hà Nội, tôi được đi học từ 1 đến lớp 9 ở thủ đô. Năm 1964 Mỹ bắt đầu ném bom đánh phá miền Bắc rất ác liệt nên anh em tôi đi theo trường học tiếp lớp 10 để tốt nghiệp cấp III nơi sơ tán ở nông thôn. Sau đó tôi được học tiếp 5 năm đại học cũng ở nơi sơ tán trên vùng núi. Ra trường đi làm ở Hà Nội, đi xây dựng Binh trạm vận chuyển xăng dầu quân đội… nên đã đến sống và công tác ở nhiều vùng đất miền Bắc. Tôi đã chứng kiến những năm đất nước có chiến tranh nên không nhiều ngôi đình làng, chùa, miếu… ở các vùng quê là nơi thờ tự, tâm linh của nhân dân ta ở các làng quê miền Bắc đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Nhiều làng, xã đã dùng những nơi này làm kho, sân phơi thóc, trụ sở Hợp tác xã, Ủy ban, đặt lớp học, nhà trẻ… Khi đó nhiều người đã rất xót xa trước sự hủy hoại các di sản văn hóa lâu đời của dân tộc, nhưng cũng đành lòng vì cuộc chiến của nhân dân ta chống Mỹ để thống nhất đất nước diễn ra quá ác liệt.